SZKOŁA

        • Nasz patron


        •  
          Władysław Stanisław Reymont urodzony 7 maja 1867 we wsi Kobiele Wielkie koło Radomska, zmarł 5 grudnia 1925 w Warszawie. Polski pisarz, prozaik i nowelista, jeden z głównych przedstawicieli realizmu krytycznego z elementami naturalizmu w prozie Młodej Polski. Niewielką część jego spuścizny stanowią wiersze. Był laureatem nagrody Nobla za czterotomową "epopeję chłopską" pt. Chłopi.

          Reymont był synem organisty. Jego ojciec, Józef Rejment , człowiek oczytany, posiadał wykształcenie muzyczne i w miejscowej parafii pełnił obowiązki organisty, a także prowadził księgi stanu cywilnego i korespondencję proboszcza z władzami rosyjskimi. Matka, Antonina z Kupczyńskich, była obdarzona darem barwnej narracji. Miała pochodzenie szlacheckie - wywodziła się ze zubożałej szlachty krakowskiej; w latach dojrzałych pisarz fakt ten często podkreślał. Rodzice chcieli, aby został księdzem. Nie ukończywszy gimnazjum uczył się w Warszawie rzemiosła, potem handlu jak również gospodarki wiejskiej , lecz takowa praca nie zadowalała go. Wtedy zaczyna pisać wiersze, wstępuje do grupy teatralnej, następnie pracuje na kolei żelaznej i w fabryce. Ciągłe zmiany zawodu i miejsca zamieszkania dają Reymontowi obfity materiał obserwacyjny, który wykorzysta z czasem w swej twórczości .
           
          W 1900 r. Reymont uległ wypadkowi kolejowemu. Trafił do szpitala z dwoma złamanymi żebrami, jednak w raporcie lekarskim napisano, że pisarz ma 12 złamanych żeber oraz "inne kontuzje ciała i nie wiadomo, czy będzie nadal zdolny do pracy umysłowej". Notatkę szpitalną sfałszował dr Jan Roch Raum. Wysokie odszkodowanie w wysokości 38 500 rubli (taka suma pozwalała wówczas na zakup kilkunastu warszawskich kamienic) pomogło mu zdobyć niezależność finansową. W 1902 r. ożenił się z Aurelią Szabłowską, z która wyjechał na rok do Bretanii. W 1920 r. zakupił majątek Kołaczowo k. Wrześni.

          Twórczość
          • Pielgrzymka do Jasnej Góry (1895)
          Jest to pierwsze bardziej znane dzieło Reymonta. Reymont uczestniczył w chłopskiej pielgrzymce z okazji stulecia powstania kościuszkowskiego do Jasnej Góry. W opowiadaniu tym dał się poznać jako pisarz o dużej wrażliwości zmysłowej, potrafiący plastycznie i barwnie opisywać zarówno przyrodę, jak i postacie ludzkie.
          • Komediantka (1896)
          • Fermenty (1897)
          • Ziemia obiecana (1899)
          • Chłopi (1904-1909)
          Chłopi jest to najbardziej znane dzieło Reymonta. Powieść zawiera realistyczny obraz życia zbiorowości chłopskiej. Używa w niej specyficznego, potoczystego języka, z wykorzystaniem elementów gwarowych, który zdaniem niektórych krytyków nieco obniża wartość dzieła. Pisząc je, autor studiował etnografię i szczegółowo zapoznał się z przyrodą i topografią miejsca akcji. Jej akcja toczy się w Lipcach, niedaleko Skierniewic. Życie tej społeczności z jednej strony wyznacza rytm przyrody (poszczególne tomy są zatytułowane nazwami pór roku – poczynając od "Jesieni") oraz związane z nim zajęcia i prace na roli, a także zwyczaje i obrzędy (które Reymont szczegółowo i bardzo plastycznie opisał), z drugiej zaś dokonujące się przemiany społeczno-ekonomiczne na wsi i związane z tym spory (rozwarstwienie ekonomiczne wsi, konflikty z dworem). W to tło wpleciona jest główna oś akcji powieści, którą jest romans młodej, urodziwej i namiętnej Jagny – żony bogatego gospodarza Macieja Boryny, z jego synem Antkiem oraz postawy społeczności chłopskiej wobec tego zdarzenia. Po śmierci Macieja Boryny (który stał na czele buntu chłopów wobec dworu), Jagna zostaje napiętnowana przez społeczność wiejską, zostaje wypędzona i ulega obłędowi, zaś pogodzony z losem Antek przejmuje gospodarstwo ojca. Opisując dzieje bohaterów, autor ukazał zjawiska związane z zanikaniem reguł tradycyjnego patriarchalizmu oraz przedstawił konflikt namiętności dwojga młodych bohaterów z odcodchodzącymi do przeszłości regułami moralnymi i zwyczajowymi. Od strony psychologicznej bohaterowie powieści są egzemplifikacją witalności, spontaniczności działania, biologicznych namiętności i prostoty (tzn. nieskażonej intelektualną dekadencją). Przebija się w niej także modernistyczny motyw "demona płci". Powieść "Chłopi" jest przykładem fascynacji chłopską energią, naturalnością i prostotą życia, charakterystyczną dla wielu dzieł początków XX w., nazywanej niekiedy "chłopomanią". Powieść "Chłopi" była dwukrotnie sfilmowana, w 1922 r. i w 1972 r. Premiera pierwszego z tych filmów odbyła się 7 kwietnia 1922, reżyserem był Eugeniusz Modzelewski, a w rolach głównych wystąpili: Mieczysław Frenkiel (Maciej Boryna), Maria Merita (Jagna), Henryk Rydzewski (Antek Boryna), Anna Belina (Hanka). Premiera drugiego z tych filmów odbyła się 7 grudnia 1973 r. Film reżyserował Jan Rybkowski, operatorem był Marek Nowicki, muzykę napisał Adam Sławiński. W rolach głównych wystąpili: Władysław Hańcza (Maciej Boryna), Emilia Krakowska (Jagna), Ignacy Gogolewski (Antek Boryna), Krystyna Królówna (Hanka) i inni.
          • Wampir (1911) – powieść grozy
          • Rok 1794 (1913-1918)
          • Bunt (1922)

          Bunt to ostatnia powieść Reymonta, publikowana w 1922 roku na łamach "Tygodnika Ilustrowanego", a w 1924 wydana w postaci książki. Powieść radykalnie odstaje od wcześniejszej twórczości Reymonta, jest bowiem połączeniem baśni i antyutopii, opowiadającej o buncie zwierząt przeciwko człowiekowi.

          Znaczenie twórczości Władysława Reymonta w historii literatury pięknej

          Twórczość Reymonta jest zróżnicowana pod względem tematyki, formy literackiej oraz nierówna pod względem swej wartości. W powieściach obyczajowych zawarł elementy krytyki społecznej. Władysław Reymont jest laureatem Nagrody Nobla w dziedzinie literatury za rok 1924. Otrzymał ją za powieść "Chłopi". Kontrkandydatami Reymonta do tej nagrody byli Stefan Żeromski i Tomasz Mann; ten ostatni uznawany za wybitniejszego pisarza, jednak jego osoba została odrzucona przez Komitet Noblowski, uzasadniając to jego antygermanizmem.